Het tijdschrift Flow kwam met een bijlage voor 2019: voor elke dag van het jaar een kaartje met een inzicht, tip, quote of mooie zin.

Vandaag 9 januari

Besef: er is altijd een ‘nog niet’ of een ‘niet meer’. Pas als je dat accepteert, kun je ermee omgaan.

Antoine Mooij

Jacques Lacan (Frans psychoanalyticus 1901-1981) schreef dat tekort – in de betekenis van onvervuld verlangen – het wezen van de mens vormt. Dat tekort is volgens hem ontstaan omdat we als mensen gevat zijn in taal. Taal maakt dat je afgesneden bent van de directe toegang tot de werkelijkheid omdat taal een symbolisering is die verwijst naar de werkelijkheid maar deze niet zelf is. Ik moest denken aan hoe je de volgende dag kan proberen iets leuks na te vertellen en er van de lol niks overblijft als je er woorden aan gaat geven. De onmiddellijkheid en het plezier dat ermee verbonden is, gaan verloren. Er blijft iets onzegbaars over waar je naar verlangt.

Dit verlangen zal nooit helemaal te bevredigen zijn want er is altijd een ‘nog niet’ of een ‘niet meer’… dat is iets om te accepteren zoals Antoine Mooij (psychiater, psychoanalyticus en filosoof) ons leert in dit citaat. Hij is een groot kenner van de Lacaniaanse psychoanalyse en heeft er diverse boeken over gepubliceerd o.a. ‘Taal en verlangen’. Als je het verlangen in jezelf beschouwt als een gevoel dat ‘opgelost’ moet worden, kom je in de problemen. Het gemis vormt de kern van ons bestaan (we zijn niet meer in het paradijs en hebben niet het eeuwige leven) en kan niet opgeheven worden. Dat is ook niet erg. Het zet ons in beweging om te doen waar het vaak om draait in het leven: van betekenis zijn voor onze dierbaren en de wereld. En ook al kan het verlangen niet volledig vervuld worden, het is de moeite waard met tijd, aandacht en energie bij te dragen aan wat van belang is.

Simone Logtenberg heeft op de website van de Summer University een mooie en geestige column LIKE US, FOLLOW US, VISIT US! geschreven waarin ze beschrijft hoe we meegenomen kunnen worden in de illusie HET te kunnen vinden. En hoe we bevrijd kunnen worden ‘van de onderwerping aan het verlangen van de ander als we onszelf kunnen gaan herkennen in het onvervulde verlangen dat we zijn’.

Ons verlangen verschuift en blijft verschuiven.