Must see! Deze documentaire ‘De tijd zal het leren’ waarin drie vooraanstaande psychoanalytici, Gertie Bögels, Henk de Meij en Jacqueline Godfrind, door Ad Bolhuis in hun spreekkamers worden geïnterviewd over hun lange loopbaan.

Drie portretten, een tijdreis door de psychoanalyse en de innerlijke wereld van de analyticus prachtig in beeld gebracht door filmmaker Harro Henkemans. De liefde voor het vak en de behandeling van de patiënt spreekt uit de filmbeelden: het liefdevol bladzijden omslaan van dierbare boeken, de blikken naar de bank, de rust van het overdenken en het willen begrijpen, het gebaar waarmee gordijnen gesloten worden en de orchidee op het bureau water krijgt. De eigen spreekkamer verkend als vertrouwde basis voor het werk.

Henk de Meij

Een impressie van de film:

Je krijgt door de vrije associatie in de overdracht en tegenoverdracht te ervaren wat niet aan de oppervlakte ligt, er ontvouwt zich een bewustzijn waarvan je niet eerder wist. Dat kan lang duren, maar wat echt van belang is moet je niet te vroeg loslaten. Het unieke karakter van het contact in een psychoanalyse wordt onder woorden gebracht als een relatie die niet stuk hoeft te gaan door vijandigheid, zoals soms gebeurt in vriendschappen of huwelijken, maar een verbinding die uitloopt op beter functioneren in het leven. Na de behandeling kun je je prettiger thuis voelen in je eigen persoon. En dat naar aanleiding van die ene vraag: ‘Vertel wat er in u omgaat, niets uitgezonderd.’

Jacqueline Godfrind

Het analyseren laat ons denken, voelen en woorden geven, het contact met de patiënten houdt levendig. Aan het einde van een psychoanalyse de patiënt uitzwaaien geeft, naast de blijdschap dat de reis tot een goed einde is gekomen, een eenzaam gevoel van achterblijven na zo een intensieve samenwerking: een rouwreactie die bij het vak hoort. En dan de afronding van de carrière als psychoanalyticus waarin afscheid genomen moet worden van iets dat zoveel betekenis heeft: ‘Gaan ze het missen?’ Deze analytici gaan stoppen, de psychoanalyse leeft voort.

Gertie Bögels

De documentaire is te vinden op de website van het psychoanalytisch woordenboek.

De animaties zijn gemaakt door Sophie Kaars Sijpesteijn.

Met dank aan Harro Henkemans voor het mogen gebruiken van de ‘stills’ uit de film.